Vandag is die 149ste herdenking van die geboorte van Gustav Schoeman Preller, ’n sleutelfiguur in Suid-Afrikaanse geskiedenis, letterkunde en Afrikanerkultuurbewaring.
Die afgelope Saterdag, 28 September, het die afstammelinge van die Preller-gesin by die geskiedkundige Gustav Preller-familiebegraafplaas in Pelindaba, bymekaargekom om hulde aan hul voorgeslagte te bring. Die herdenking is bygewoon deur lede van die Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge (FAK), saam met die bekende omroeper Gareth Cliff, sy ma Monica Cliff (Preller) en pa Rory Cliff, wat bymekaargekom het om die blywende nalatenskap van die Preller-familie te eer waarvan hulle nasate is.
Gebore op 4 Oktober 1875, het Preller ’n lewenslange bydrae gelewer as historikus, joernalis en voorstander van Afrikaanse taalontwikkeling. Sy passievolle pogings om die Groot Trek te dokumenteer, Afrikanervolkstrots te laat herleef en die Voortrekkermonument te vestig, maak hom een van die invloedrykste kultuurfigure van sy tyd. Terwyl ons oor sy lewe en bydraes nadink, eer ons die blywende impak wat Preller op Suid-Afrika se kulturele en historiese landskap gehad het.
Die geleentheid was veral betekenisvol te danke aan die onlangse herstelpogings deur Monica en Rory Cliff, wat hul tyd en hulpbronne gegee het om die begraafplaas op te ruim en skoon te maak. Hulle het die graf skoongemaak deur al die toegegroeide gras te verwyder, het nuwe paadjies aangelê en die ruimte omskep in ’n verwelkomende area vir openbare besoeke. Nou staan hierdie belangrike erfenisterrein as ’n baken van Gustav Preller en sy bydraes tot die Suid-Afrikaanse geskiedenis oor die afgelope 149 jaar.
Monica en Rory Cliff het dankbaarheid teenoor hulle oupa sowel as die FAK uitgespreek: “Dit is vandag die herdenking van ons Oupa en voorvader Gustav Preller se verjaarsdag. Hy het vir ons ’n erfenis gelos deur die Preller-begraafplaas ongeveer een honderd jaar gelede op sy plaas in Pelindaba te vestig, en ons as nasate voel verantwoordelik om dit te onderhou. Uit dankbaarheid het ons dus die begraafplaas opgeknap. Ons wil die FAK opreg bedank vir hul belangstelling in hierdie deeltjie van die geskiedenis van Afrikaans.”
Die FAK is baie trots daarop om deel te wees van hierdie belangrike geleentheid, aangesien dit presies belyn is met ons doelwit om Afrikaanse kultuurerfenis te bewaar en te vier. Die nuut gerestoureerde begraafplaas is nou oop vir die publiek, wat besoekers die geleentheid bied om ’n belangrike deel van Suid-Afrika se geskiedenis te beleef.
Timothy Dingle, interne projekbeampte, het sy dankbaarheid teenoor die gesin uitgespreek en net weer beklemtoon watter groot nalatenskap Gustav Preller agtergelaat het. “Ons is opreg dankbaar vir die Cliff-familie vir hul toewyding om hierdie kosbare terrein te herstel en die toeganklikheid daarvan vir toekomstige geslagte te verseker.”
“Dit inspireer my ongelooflik baie dat die familie so mooi hande vat om na hulle nalatenskap te kan kyk. Wanneer mens by die begraafplaas staan, dan besef mens watter groot impak Gustav Preller op Afrikaans gehad het. Hierdie is ook natuurlik die rusplek van Deborah Retief en Martinus Wessel Pretorius. Persone wie se ouers ook werklik ’n verskil gemaak het en ons landskap gevorm het. Groot respek aan die Preller-familie,” sê Dingle.
